“Namert nasıl yazılır?”: Doğru yazım, köken ve güncel tartışmalar
Namert kelimesinin doğru yazılışı namerttir; ayrı yazılmaz, “nağmert” gibi yumuşatma işareti veya fazladan harfler almaz. Osmanlıca ve Farsçadaki eski biçim nâmard / nāmard Türkçeye geçerken son ünsüz sertleşmesiyle d → t dönüşümü yaşanmış, bugünkü biçim ortaya çıkmıştır. Bu nedenle “namerd” ya da “nağmert” yazımları yanlıştır. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
Etimoloji: Farsçadan Türkçeye uzanan bir kelimenin serüveni
Namert, Farsça nāmard (نامرد) kelimesinden gelir. Farsçada mard “adam, yiğit” anlamındadır; başına gelen nā- olumsuzluk önekiyle “adam olmayan, mert olmayan” anlamı doğar. Türkçedeki biçim, bu kökün ses yapısına uyarlanmış bir adaptasyondur. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Tarihsel arka plan: Destanlardan günümüze
Kelime, Türkçe yazılı kültürde çok eski metinlere kadar izlenir. Osmanlıca yazı dilinde nâmerd olarak görülen biçim; klasik edebiyatta, tarih metinlerinde ve halk söyleminde “mertin karşıtı” bir ahlâkî yargı olarak yer tutar. Sözlük ve tarihî sözlükleme çalışmalarında da nā(m)erd maddesine başvurulur. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Güncel Türkçede anlam ve kullanım
Güncel Türkçede namert, “mert olmayan; sözünü tutmayan; korkakça, alçakça davranan” gibi ahlâkî nitelik bildiren bir sıfattır. Ana akım sözlük ve dil kaynakları, kelimenin bu temel anlamını verir. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Yazım notu: Neden “namert”?
Türkçe, kelime sonlarında ötümlü ünsüzleri (b, c, d, g) çoğu zaman ötümsüzleştirir (p, ç, t, k). Yabancı kökenli sözcükler alımlanırken de bu eğilim sık görülür. Farsçadaki -d sonlusu, Türkçede -t’ye döner; bu yüzden doğru biçim namerttir. Resmî yazım rehberleri doğru yazım için sözlüklere yönlendirir. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
“Namert nasıl yazılır?” sorusuna hızlı cevap
Doğru: namert — Tamamı bitişik, son harfi t, şapka veya ğ yok.
Yanlış: nağmert, namerd, nâmerd, na mert — Ayrı yazım, araya ğ ekleme, sonu d ile bitirme gibi hatalar yapılmamalı. Dil sitelerinde ve sözlüklerde de doğru yazım bu şekilde verilir. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Akademik ve kavramsal tartışmalar: Ahlâkî etiket mi, metinsel gelenek mi?
Namert yalnızca bir “yazım meselesi” değildir; dilbilim ve kültürel çalışmalar açısından iki ana tartışma ekseni vardır:
1) Ahlâkî değer taşıyan etiketler: “Mert/namert” ikiliği, toplumsal değerleri dilde kodlayan karşıtlıklardandır. Sözcük, bireyin davranışına ahlâkî hüküm yükler; bu tür sıfatlar, söylem analizinde “değer yüklü sıfat” kategorisinde incelenir. Popüler sözlük ve medya yazılarında da kelimenin ahlâkî tonunun vurgulandığı görülür. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
2) Tarihsel süreklilik ve biçimbilim: nāmard → namert dönüşümünün, Türkçenin son-ünsüz sertleşmesi ve alıntı kelime uyarlama örüntüleriyle açıklanması; Osmanlıca metinlerdeki nâmerd yazımıyla Cumhuriyet dönemindeki sadeleşmiş biçim arasındaki ilişki, etimoloji ve yazım araştırmalarının bir parçasıdır. Farsça sözlükler ve karşılaştırmalı etimoloji kaynakları (ör. Wiktionary’nin Farsça madde yapısı ve kök analizleri) bu kökensel bağı sistematik biçimde özetler. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
Yanlış biçimlerin yayılımı neden sürüyor?
Dildeki yanlış yazımlar çoğu kez ses taklidi (duyulduğu gibi yazma), tarihî imlaya aşinalık (nâmerd → namerd yanılgısı) ve sosyal medya etkisi ile yayılır. Kullanıcı kaynaklı veri toplayan sitelerde ve forumlarda, “nağmert” gibi biçimlerin düzeltildiğine sık rastlanır; bu da hatanın ne kadar yaygın olduğuna işaret eder. :contentReference[oaicite:8]{index=8}
Pratik kontrol listesi
• Sözlük doğrulaması: Resmî yazım için TDK’nın çevrim içi sözlüğüne ve yazım kılavuzuna bakın. Arama çubuğuna “namert” yazdığınızda doğru biçim listelenir. :contentReference[oaicite:9]{index=9}
• Köken farkındalığı: Kelime Farsçadır; nā- (olumsuzluk) + mard (erkek/yiğit) birleşiminden gelir. Türkçe ses uyarlamasıyla d → t dönüşmüştür. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
• Biçim birliği: Yazıda tek biçimi kullanın: namert. Başlık, metin ve etiketlerde aynı standardı koruyun. :contentReference[oaicite:11]{index=11}
Örnek cümleler
“Namertlik kimseye yakışmaz; zor zamanda ölçülür mertlik.”
“Söz verip dönmek namertçe bir davranıştır.”
SEO için kısa yanıt
Namert nasıl yazılır? Doğru yazım namerttir; bitişik yazılır, son harfi t’dir, “nağmert / namerd” biçimleri yanlıştır. Kökeni Farsça nāmard’dır. :contentReference[oaicite:12]{index=12}
Kaynakça
• TDK, Yazım Kılavuzu ve çevrimiçi sözlük yönlendirmesi. :contentReference[oaicite:13]{index=13}
• Farsça نامرد (nā mard) sözlük ve etimoloji kaydı. :contentReference[oaicite:14]{index=14}
• Güncel Türkçe sözlük ve medya özetleri (anlam ve kullanım). :contentReference[oaicite:15]{index=15}
• Yaygın yanlış biçimlere dair çevrimiçi tartışma örnekleri. :contentReference[oaicite:16]{index=16}
::contentReference[oaicite:17]{index=17}