Karga gelmesi ne anlama gelir? Meraklı bir zihinle pencereyi aralayalım Mahalleye karga “gelmesi” bazıları için uğursuzluk, bazıları için zekâ timsali… Benim içinse bilimsel bir bulmaca. Neden bugün değil de şimdi, neden tek başına değil de sürü hâlinde, neden bizim sokağa? Bu yazıda “karga gelmesi ne anlama gelir?” sorusunu popüler mitlerden ayırıp ekoloji, davranış bilimi ve şehirleşme merceğinden, herkesin okuyup “haa, demek mesele buymuş” diyeceği bir dille ele alıyorum. Başlayalım: Kargalar düşündüğümüzden çok daha “bilinçli komşular”. Beyin kabuklarına karşılık gelen avian pallium’larındaki yoğun sinir ağı, esnek problem çözme becerilerinin temeli. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Kargalar neden gelir? (Folklor değil, ekoloji konuşuyor) Kargaların bir yere…
4 YorumEtiket: de
Karekök İşareti (√) Nereden Gelir? Sembolün Peşinde Kültürlerarası Bir Yolculuk Bir matematik öğretmeni dostumla kahve içerken “√” işaretinin hikâyesini sordum. Sınıfta her gün yüzlerce kez yazdığı, öğrencilerin hem sevip hem çekindiği bu küçük sembol, aslında beklediğimizden çok daha uzun bir yol kat etmiş. Gelin, verilerle desteklenen küçük bir hikâye yürüyüşüne çıkalım: Babil’den Ortaçağ Avrupa’sına, Arap dünyasından Descartes’ın masasındaki mürekkebe kadar… En Eski İzler: Karekök Fikrinin Gövdesi Babil’de Karekök işareti henüz ortada yokken bile insanlar karekök alıyordu. Bunun en somut kanıtı, MÖ 1800–1600 yıllarına tarihlenen YBC 7289 adlı Babil tableti: Birim karenin köşegeni için √2’nin altmışlık sistemde 1;24,51,10 değerine (≈1.414213) yakınsayan…
8 YorumAntalya Kaş İlçesi Nasıl Bir Yer? Bilimsel Merakla Akdeniz’in Saklı Laboratuvarına Yolculuk Bazı yerler vardır; haritada küçüktür ama içinde koskoca bir dünya taşır. Antalya’nın Kaş ilçesi de tam olarak böyle bir yer. Göz kamaştıran doğasının ötesinde, jeolojiden iklime, deniz ekolojisinden insan yerleşimine kadar bilim insanlarının ilgisini çeken sayısız özelliğe sahip. Bu yazıda “Kaş nasıl bir yer?” sorusunu sadece gezi rehberi gibi değil, bilimsel bir mercekten, ama herkesin anlayabileceği bir dille ele alacağız. Hazırsan, Akdeniz’in açık hava laboratuvarına dalıyoruz! — Jeolojik Harikalar Diyarında: Kaş’ın Yeryüzü Hikâyesi Kaş, jeolojik olarak Toros Dağları’nın güney uzantılarında, aktif tektonik hareketlerin şekillendirdiği bir bölgede yer alır.…
8 YorumMalatya Eski Adı Nedir? Kültürlerin Katmanları Arasında Bir Antropolojik Yolculuk Bir antropolog olarak her şehirde, her köyde ve her insan topluluğunda kimliğin katmanlarını ararım. Her yerleşim, bir isimle başlar; ama o isim yalnızca bir tanım değil, aynı zamanda bir kimliktir. Malatya’nın geçmişine baktığımızda da karşımıza çıkan ilk soru şudur: Malatya’nın eski adı nedir? Bu soru, aslında sadece tarihsel bir merakın değil, aynı zamanda kültürel sürekliliğin, sembollerin ve kimliklerin nasıl dönüştüğünün de bir kapısını aralar. Melid’den Malatya’ya: Bir İsimde Saklı Tarih Malatya’nın eski adı Melid ya da Melitene olarak geçer. Bu ad, Hitit dönemine kadar uzanan kadim bir geçmişin yankısıdır. Hititçe…
4 YorumDoğanın Mavisi Üzerine: Göztaşı Yosunu Temizler mi? Bir antropolog olarak, dünyanın farklı köşelerinde insanların doğayı nasıl yorumladıklarını görmek her zaman büyüleyici olmuştur. Her kültür, doğanın unsurlarına yalnızca işlevsel değil, aynı zamanda sembolik anlamlar da yükler. Göztaşı da bu anlamlar arasında özel bir yere sahiptir. Kimyasal olarak bakır sülfat adıyla bilinen bu mavi kristal, hem doğayı temizleyen bir madde hem de birçok toplumda arınmanın simgesi olarak görülmüştür. Bu yazıda, “Göztaşı yosunu temizler mi?” sorusunu yalnızca bilimsel değil, aynı zamanda kültürel bir perspektiften ele alacağız. Çünkü bazen bir taşın temizlediği şey yalnızca yosun değildir — aynı zamanda insanın doğayla kurduğu ilişki biçimidir.…
4 YorumKıt Kaynaklar ve Ekonomik Tercihler: Bir Gözetmen Öğretmenin Değeri Ekonomik düşüncenin temelinde “kaynakların sınırlılığı” ve “seçimlerin maliyeti” kavramları yatar. Her birey, her kurum ve her devlet, sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçları karşılamaya çalışır. Bu çerçeveden bakıldığında, eğitim sistemi içinde görev alan gözetmen öğretmenlerin ücretleri sadece bir maaş politikası değil, aynı zamanda bir ekonomik tercih, toplumsal değer ölçüsü ve piyasa dengesi göstergesidir. Peki, gözetmen öğretmen ne kadar alır? Bu soru, bireysel kazançtan çok daha fazlasını; ekonomik adalet, fırsat maliyeti ve emek değerinin piyasa tarafından nasıl ölçüldüğünü de sorgulatır. Gözetmenlik Ücreti: Emek Piyasasının Bir Aynası Gözetmen öğretmenlik, kısa süreli ama yoğun dikkat ve…
8 YorumGörevsizlik İtirazı Ne Zamana Kadar Yapılabilir? — Hukukun Ontolojik Sınırlarında Bir Sorgulama Bir Filozofun Gözüyle Adaletin Zamanı Zaman, adaletin hem müttefiki hem de düşmanıdır. Görevsizlik itirazı — yani bir mahkemenin, önündeki davaya bakma yetkisinin olmadığını ileri sürme hakkı — tam da bu ikilemin ortasında durur. Filozof için zaman yalnızca bir ölçüt değil, varlığın biçimidir. Hukukta ise zaman, hak arayışının sınırıdır. Peki, insanın hak arayışı zamana mı, yoksa adalete mi bağlı olmalıdır? Bu sorunun cevabı, yalnızca yasal düzenlemelerde değil, epistemolojik ve etik düzlemlerde de aranmalıdır. Çünkü “ne zamana kadar” sorusu, bir yönüyle bilgiye (epistemolojiye), diğer yönüyle sorumluluğa (etik), en derininde ise…
8 YorumBelirlenimci Etik Nedir? Belirlenimci etik, söz konusu eylemlerin doğru veya yanlış olarak değerlendirilmesi için bir standart oluşturan, çoğu kez çeşitli toplumlar tarafından kabul edilen bir etik kavramıdır. Belirlenimci etik, insanların hareketlerini değerlendirirken kullanılan normları içerir; bu normlar, insanların herhangi bir eylemi doğru veya yanlış olarak değerlendirme konusunda ortak bir anlayışa sahip olmalarını sağlar. Belirlenimci etik, tüm toplumlar arasında ortak bir standart oluşturmak için kullanılır ve bu standartlar, toplumun üyelerinin eylemleri hakkında karar verirken kullanılan kuralları içerir. Belirlenimci etik, özellikle de kamusal alanda çok önemlidir. Örneğin, çoğu toplumda çalma veya hırsızlık gibi eylemler kötü olarak kabul edilir. Belirlenimci etik, bu eylemleri…
Yorum Bırak